लिव्हर सिरोसिस (Liver cirrhosis) हा यकृताशी संबंधित एक जुनाट आजार आहे. जेव्हा यकृतामध्ये चरबी जमा होऊ लागते तेव्हा यकृताला नुकसान होते. चरबीमुळे यकृताचे हे नुकसान फॅटी लिव्हर म्हणून ओळखले जाते. एखाद्या व्यक्तीला फॅटी लिव्हरची समस्या आली की, त्याचा यकृत सिरोसिसचा प्रवास सुरू होतो, ज्याला सुमारे 10 वर्षे लागू शकतात.
जेव्हा हे दीर्घकाळ चालू राहते तेव्हा यकृताचे नुकसान होते ज्याला यकृत सिरोसिस म्हणतात. फायब्रोसिस हा यकृताच्या नुकसानाचा पहिला टप्पा आहे, कारण येथूनच यकृताचे नुकसान होते. फॅटी लिव्हर किंवा फायब्रोसिस लिव्हर वेळेवर काढून टाकले तर यकृत खराब होत नाही. असे न केल्यास रुग्णाला गंभीर परिस्थितीचा सामना तर करावाच लागतोच शिवाय यकृत प्रत्यारोपणही करावे लागू शकते. याशिवाय या गंभीर आजारामुळे रुग्णाचा जीवही जाऊ शकतो.
लिव्हर सिरोसिस चे कारणे (Common causes of liver cirrhosis) –
- दीर्घकालीन मद्यपान
- हिपॅटायटीस बी आणि सी संसर्ग
- फॅटी यकृत रोग
- विषारी धातू संसर्ग
- अनुवांशिक रोग
- हेपेटायटीस बी आणि सी हे एकत्रितपणे सिरोसिसचे प्रमुख कारण मानले जातात.
लिव्हर सिरोसिसची लक्षणे (Symptoms of liver cirrhosis) –
लिव्हर सिरोसिसमध्ये त्याची लक्षणे सुरुवातीला दिसत नाहीत. जेव्हा हा गंभीर आजार मोठ्या प्रमाणात वाढतो तेव्हा त्याची लक्षणे दिसून येतात.
- थकवा
- निद्रानाश
- त्वचेला खाज सुटणे
- भूक न लागणे
- शरीराचे वजन कमी होणे
- मळमळ
- यकृत असलेल्या भागात वेदना किंवा सूज
- लाल किंवा डाग असलेले तळवे
- अशक्तपणा
- पोटाच्या वरच्या भागाच्या त्वचेवर रक्त केशिका दिसू लागतात.
उपचार (Treatment of liver cirrhosis) –
जर एखाद्या व्यक्तीला लिव्हर सिरोसिसचा त्रास होत असेल तर या 5 उपचार पद्धतींद्वारे तो या समस्येपासून मुक्त होऊ शकतो
- यकृताचा अल्ट्रासाऊंड- यकृताच्या अल्ट्रासाऊंडद्वारे यकृत सिरोसिसचाही उपचार केला जातो.यकृताची अंतर्गत स्थिती अल्ट्रासाऊंडद्वारे ओळखली जाते आणि त्याआधारे व्यक्तीवर उपचार केले जातात.
- औषधोपचार – सिरोसिसचा उपचार करण्याचा हा सर्वात सोपा मार्ग आहे, ज्याद्वारे रोग वाढणे थांबवले जाते.
- सकस आहार – यकृत सिरोसिस हा रोग बाहेरील अन्नामुळे देखील होतो. या कारणास्तव लोकांनी निरोगी आहाराचा अवलंब केला पाहिजे जेणेकरून त्यांचे यकृत योग्यरित्या कार्य करू शकेल.
- यकृत बायोप्सी – कधीकधी सिरोसिसचा देखील बायोप्सीद्वारे उपचार केला जातो.बायोप्सी हा रोग शरीरात वाढण्यापासून रोखते आणि शरीराच्या इतर भागांमध्ये पसरण्यापासून देखील प्रतिबंधित करते.
- लिव्हर ट्रान्सप्लांट- जेव्हा लिव्हर सिरोसिसने पीडित व्यक्तीला कोणत्याही प्रकारे आराम मिळत नाही, तेव्हा डॉक्टर त्याला यकृत प्रत्यारोपणाची शिफारस करतात.
डॉ उज्वल झांबरे माहिती
सल्लागार गॅस्ट्रो सर्जन,
Advanced Laparoscopic & GI Oncosurgeon,
Specialist in Liver, Pancreas, Biliary Tract Surgery.
डॉ. उज्वल झांबरे हे पुण्यातील सर्वोत्तम यकृत, स्वादुपिंड, पित्तविषयक रोगांचे सर्जन आहेत. त्यांनी मुंबईच्या ग्रँट मेडिकल कॉलेजमधून एमबीबीएस, पीजीआयएमईआर, चंदीगड येथून जनरल सर्जरीमध्ये एमएस आणि हैदराबादच्या कृष्णा इन्स्टिट्यूट ऑफ मेडिकल सायन्सेसमधून सर्जिकल गॅस्ट्रोएन्टेरोलॉजीमध्ये डीएनबी केले आहे.
त्यांना गॅस्ट्रो-इंटेस्टाइनल सर्जरी, ऑन्कोलॉजी, मिनिमली इनवेसिव्ह सर्जरी आणि यकृत, स्वादुपिंड, पित्तविषयक शस्त्रक्रिया या क्षेत्रात 12 वर्षांचा अनुभव आहे.त्यांनी मुंबई, चंदीगड, हैदराबाद आणि पुणे येथील विविध सार्वजनिक आणि खाजगी रुग्णालयात काम केले आहे. पुण्यात TruLife Clinic & Wellness हे त्यांचे अद्ययावत सोयी असलेले क्लिनिक आहे. आजवर अनेक रुग्णांनी इथे यशस्वी इलाज केले आहेत.